Ułatwienia dostępu w systemie Windows

Niewidomym użytkownikom komputerów z racji ich niepełnosprawności nie jest potrzebna mysz, czy nawet monitor przy korzystaniu z komputera. Większość funkcji, które pomagają osobom z niepełnosprawnością wzroku do korzystania z Systemu Operacyjnego Windows jest dostępna przy instalacji tego oprogramowania. Twórcy oprogramowania zrobili ukłon w stronę osób z dysfunkcją wzroku dodając do swoich programów funkcje wspomagające poruszanie się po wirtualnym świecie bez potrzeby patrzenia. Wystarczy wiedzieć, w jakim miejscu w oprogramowaniu można znaleźć daną pomoc, a następnie ją włączyć. Wspomniane opcje dostępne są w systemach: Windows Server 2003, Windows XP w wydaniach Professional i Home, Windows 2000, Windows Millennium Edition (Windows Me), Windows 98 i Windows 95.

We wszystkich tych programach istnieje możliwość włączenia komunikatora głosowego, który za pomocą kombinacji skrótów klawiszowych, będzie czytał podświetloną ikonę na pulpicie, a także wymawiał każdy zapisany znak, opcje, czy możliwości jakie użytkownik w danym momencie może wykonać.

W Systemie Operacyjnym Windows możliwe jest, by stworzyć skrót do wybranych, najważniejszych funkcji. Klikając dwukrotnie plik Mmc.exe, można przywołać puste okno konsoli, aby wyposażyć ją w przystawki, z których użytkownik często korzysta. W ten sposób można scalić najważniejsze narzędzia systemowe w jednym miejscu, więc do ich przywołania wystarczy dwukrotne kliknięcie myszy. Wystarczy uruchomić konsolę MMC, a następnie kliknąć menu Plik | Dodaj/usuń przystawkę lub nacisnąć klawisze [Ctrl M]. Wówczas pojawi się na ekranie nowe okno. W panelu po lewej stronie znajdziesz listę dostępnych modułów. W ich skład wchodzą m.in. Zarządzanie komputerem, Zarządzanie dyskami, Usługi, Zapora systemu Windows z zabezpieczeniami zaawansowanymi, Menedżer urządzeń, Monitor wydajności i Foldery udostępnione. Teraz trzeba kolejno zaznaczać przystawki, które są ci potrzebne, i przenosić je przyciskiem Dodaj do panelu Wybrane przystawki po prawej stronie. Jeśli system wyświetli pytanie, którym komputerem ma zarządzać dana przystawka, zaznacz opcję Komputer lokalny i potwierdź przyciskiem Zakończ. Gdy wyposażysz konsolę w żądane przystawki, zamknij okno przyciskiem OK. Wybrane przystawki pojawią się jako kolejne gałęzie drzewa widniejącego w panelu po lewej stronie. Kliknij jedną z nich, a w środkowej części okna ujrzysz zawartość danej przystawki – a więc w wypadku Menedżera urządzeń całą konfigurację sprzętową, w wypadku Zarządzania dyskami poszczególne dyski i partycje, a w wypadku Zapory systemu Windows tzw. reguły przychodzące i reguły wychodzące. Gotowy zbiór przystawek możesz zachować na dysku twardym poprzez menu Plik | Zapisz. Aby uzyskać szybko dostęp do wybranych narzędzi systemowych, wystarczy od tej pory dwukrotnie kliknąć przygotowany w ten sposób plik MSC.

Shutdown.exe

Za pomocą narzędzia Shutdown.exe możesz zamykać system lub restartować go z poziomu konsoli tekstowej. W odróżnieniu od konwencjonalnego sposobu wykonywania tych czynności ta metoda pozwala realizować je z poziomu skrótów na pulpicie. Argument /r inicjuje ponowne uruchomienie systemu, argument /s zamyka go. Parametr /l powoduje wylogowanie bieżącego użytkownika, a /h przełącza system w stan hibernacji. Gdy zamiast argumentu /r użyjesz /g, po restarcie zostaną ponownie uruchomione wszystkie aplikacje działające w trakcie zamykania systemu. Parametr /f wymusza zamknięcie systemu bez względu na programy, które przestały reagować na polecenia użytkownika.

Argumenty /s, /r, /g i /f można używać w połączeniu z argumentem /t, aby opóźnić wybraną operację. Wystarczy podać po spacji czas w sekundach, który ma upłynąć przed zamknięciem lub zrestartowaniem systemu Windows. Gdy zechcesz anulować zaplanowaną w ten sposób czynność, wprowadź po prostu shutdown /a. Poniższe polecenie demonstruje sposób restartowanie systemu z opóźnieniem o 60 sekund: shutdown /r /t 60

Każdy system posiada w swych ustawieniach zakładkę umożliwiającą dostosowanie pewnych funkcji systemu, które usprawnią dostęp i umożliwią skorzystanie z komputera. Na przykładzie systemu Windows 8.1 możemy nie tylko zmienić kontrast, uruchomić lupę w celu powiększenia obrazu czy włączyć systemowy czytnik ekranu. Możemy także zmienić działanie klawiszy myszki, usprawnić pisanie na klawiaturze oraz ustawić wielkość czcionek i ikonek na pulpicie. Nawet takie zmiany są w pewnym zakresie ułatwieniem dostępu.

Narrator

Narzędzie to, w sposób głosowy, informuje o czynnościach wykonywanych przez użytkownika. Każdorazowe naciśnięcie klawisza powoduje odegranie dźwięku, odpowiadające danej literze. Dodatkowo, program ten, zgłasza informacje systemowe. Osoba niewidoma, korzystając z tej funkcji, dostarczanej wraz z system Windows Vista, ma możliwość wykonywania szeregu czynności. Napisanie tekstu w edytorze, czy nawigacja, nie sprawia juz takiego kłopotu. Narratora systemowego uruchamiamy wybierając z głównego okna, pole Uruchom Narratora. Główne ustawienia narratora zezwalają na podstawową konfigurację narzędzia, jak ma się zachowywać w różnych przypadkach oraz na jakie czynności użytkownika ma reagować. Przechodząc do ustawienia głosu konfigurujemy, w jakim języku program ma mówić. Następnie ustawiamy szybkość, głośność i wysokość narratora z 10 stopniowej skali. Po dokonanych zmianach, akceptujemy klawiszem OK.

Duży kontrast

Wybierając Konfiguruj duży kontrast przechodzimy do okna ustawień. Zaznaczając odpowiednie pole, a następnie użycie sekwencji klawiszy [Alt + lewy Shift + Print Screen] wywołujemy zmianę kontrastu wyświetlania pulpitu. Staje się to pomocne między innymi w momentach, gdy przebywamy w bardzo nasłonecznionym pomieszczeniu i nie możemy w sposób efektowny odczytać informacji znajdujących sie na monitorze komputera. Innym przypadkiem, w którym posłużymy się dużym kontrastem, to próba lepszego wyświetlania niektórych obrazów.

Komputer bez ekranu

Funkcja Używaj komputera bez ekranu to narzędzie adresowane głównie dla osób niewidomych i z poważnymi wadami wzroku. Użytkownik może ustawić, aby narrator odczytywał tekst znajdujący się na ekranie oraz odsłuchiwanie nagrań wideo z czynności wykonywanych w systemie operacyjnym. Zaznaczając opcję Wyłącz wszystkie niepotrzebne animacje zwiększamy wydajność systemu, ponieważ i tak nic nie wprowadzające, w tym przypadku, do użytkowania animacje są zupełnie niepotrzebne. Z rozwijanego menu, określamy czas, przez jaki ma być wyświetlane okno dialogowe systemu.

Używanie komputera bez myszy lub klawiatury

Zawsze może się przytrafić, że sprzętowa myszka albo klawiatura odmówią posłuszeństwa. W takim przypadku wystarczy skorzystać z dostępnych narzędzi ułatwiających pracę z komputerem. Z okna głównego przechodzimy do funkcji Używaj komputera bez myszy lub klawiatury. Zaznaczamy pole Użyj klawiatury programowej, które odpowiedzialne jest za to, że klawiatura graficzna będzie zawsze dostępna, a odpowiednie klawisze, będziemy wybierać za pomocą myszki. Innym pomocnym programem jest rozpoznawanie mowy. Użytkownik ma możliwość komunikowania się z komputerem i wydawania mu rozkazów poprzez wypowiedzenie odpowiednich sekwencji słów do mikrofonu. System operacyjny przetwarza wprowadzony dźwięk i sprawdza czy posiada przypisane pod nie zadanie. Aby skonfigurować rozpoznawanie mowy klikamy tekst odnośnikowy Użyj rozpoznawania mowy.

Korzystanie z klawiatury

Klikamy na Ułatw korzystanie z klawiatury w celu przejścia do okna ustawień. Wszystkie dostępne opcje znajdują się w sekcji Ułatw wpisywanie. Zaznaczamy pole Włącz funkcję Klawisze trwałe, a po zastosowaniu, wszystkie zadania systemowe, wywoływane przez jednoczesne naciśnięcie sekwencji klawiszy, będzie również dostępne po pojedynczym, kolejnym przyciskaniem odpowiednich przycisków. Narzędzie posiada także opcje Klawiszy przełączających i Filtru. Odpowiednio zaznaczamy, aby uzyskać efekt.

Logowanie

Wszystkie funkcje i programy ułatwień dostępu dostępne są juz podczas logowania. Jednak, aby były one widoczne, należy w oknie głównym Centrum ułatwień dostępu przejść do okna nazywającego się Zmień ustawienia administracyjne, znajdujące się po lewej stronie. Zaznaczamy pole Zastosuj wszystkie ustawienia do pulpitu logowania. Od tego momentu, za każdym razem, kiedy będziemy chcieli skorzystać z wymienionych narzędzie, podczas próby wejścia do systemu operacyjnego Windows Vista, wystarczy nacisnąć przycisk z logo centrum, znajdujący się w lewym dolnym rogu. Ukaże się okienko, z którego wybierzemy wymagane programy.